Ιστορία: Με μια πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία, ο Άγιος Γεώργιος του Βελάμπρο και στα ιταλικά "San Giorgio al Velabro", βρίσκεται χτισμένος νοτιοδυτικά από το Κολοσσαίο, ακριβώς κάτω από τον λόφο του Παλατινού, το σημείο γέννησης του Ρώμου και του Ρωμύλου δηλαδή, οι οποίοι και υπήρξαν ιδρυτές και πρώτοι βασιλιάδες της Ρώμης. Εδώ, συμπτωματικά ή όχι, έχει αναπτυχθεί την εποχή της οικοδόμησης μια σπουδαία ελληνική συνοικία. Και θέτω βεβαίως τη σύμπτωση ως στοιχείο για σκέψη όχι τυχαία, αφού ο Ρώμος και ο Ρωμύλος ήσαν κατά τη μυθολογία Λατίνοι αλλά και Έλληνες ταυτοχρόνως! Μάλιστα, πολύ κοντά από την εκκλησία βρίσκεται ο Ιερός Ναός του Αγίου Θεοδώρου του Τήρωνος, ο οποίος από το 2000 έχει παραχωρηθεί στην Ορθόδοξη Μητρόπολη Ιταλίας και Μελίτης και είναι χτισμένος πάνω στα ερείπια ενός αρχαίου ναού, που χτίσθηκε εκεί, επειδή ακριβώς σε αυτό το σημείο τρέφονταν ο Ρώμος και ο Ρωμύλος από τη Λύκαινα του Παλατινού λόφου!
Το πότε χτίσθηκε βέβαια ο Άγιος Γεώργιος του Βελάμπρο ακριβώς, δεν είναι γνωστό, υπολογίζεται όμως πως σίγουρα συνέβη κατά τον 7ο αιώνα μ.Χ.. Ίσως στον τόπο ανέγερσης του να προϋπήρχε ένας μικρός χώρος που να χρησιμοποιούνταν από τους Χριστιανούς για λατρευτικούς σκοπούς. Κατά τα άλλα, για την κατασκευή του νέου ναού χρησιμοποιήθηκαν ως υλικά, τμήματα άλλων κτιρίων, ίσως και απλών κατοικιών. Κατά τη γνώμη μου, ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν οι πρώτοι αρχαίοι κίονες που είναι παρατηρήσιμοι στην αίθουσα, καθώς οι 3 εξ' αυτών είναι κατασκευασμένοι από μάρμαρο, προερχόμενο από την Κάρυστο στην Εύβοια και από την Πάρο. Αξιοσημείωτο είναι δε, πως αναγνωρίζονται ως ελληνικό στοιχείο ξεκάθαρα, αφού είναι Ιωνικού ρυθμού, λογικό αν αναλογιστούμε πως ο Άγιος Γεώργιος γεννήθηκε στην Καππαδοκία και μαρτύρησε στην Νικομήδεια. Τρόπον τινά ήταν μικρασιάτης αφού είχε ελληνική καταγωγή, μολονότι η Μικρά Ασία ήταν πλέον κομμάτι της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας! Αλλά και πάλι, θα πρέπει να αναφερθεί πως με λίγη παρατήρηση, είναι εμφανές πως ο Ιερός αυτός Ναός χτίσθηκε χωρίς ακριβές χρονοδιάγραμμα και σε διάφορες φάσεις. Αν δεν είναι δυνατό να το αντιληφθείτε, απλά παρατηρήστε τους κίονες που είναι φτιαγμένοι από διαφορετικό τύπο μαρμάρου και όχι μόνο αυτό, είναι και πολλών διαφορετικών ρυθμών!
Πάντως δεν είναι βέβαιο αν ο ναός αφιερώθηκε εξ' αρχής στον Άγιο Γεώργιο. Τα χρόνια εκείνα θεωρείται πολύ δύσκολο κάτι τέτοιο, μιας και δεν ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής στη δύση, τουλάχιστον ως τον 12ο μ.Χ. αιώνα. Είναι βέβαιο σήμερα, πως αρχικά αφιερώθηκε στον Άγιο Σεβαστιανό, με πιθανό σενάριο να αφιερώθηκε ταυτοχρόνως και στον Άγιο Γεώργιο. Αυτό το μαρτυρεί και η κίνηση του Έλληνα Πάπα Ρώμης Ζαχαρία του Α', να μεταφέρει στα μέσα του 8ου αιώνος την Κάρα, το Δόρυ και μέρος της Πανοπλίας του Αγίου. Ως εκ τούτου, εορτασμοί προς τιμήν του φαίνεται να γίνονταν ήδη από τα τέλη του ίδιου αιώνα! Βέβαια, μολονότι σε αυτήν τη φάση γίνονται με τα πρότυπα των λατίνων, πολύ σύντομα, τον 9ο και τον 10ο αιώνα, θα λειτουργεί από Έλληνες μοναχούς, με βάση τα βυζαντινά πρότυπα. Εκείνα τα χρόνια θα δεχτεί και μια σπουδαία παρέμβαση, καθώς το οικοδόμημα θα αλλάξει προσανατολισμό. Σιγά σιγά βέβαια, και μέσα στον 10ο αιώνα, η λειτουργία του θα περάσει στα χέρια απλών ιερέων.
Οι ελληνικές επιγραφές που συναντάμε ακόμα και σήμερα στον Άγιο Γεώργιο όμως, αποτελούν ένα μοναδικό και ιδιαίτερο κομμάτι της ελληνικής του ιστορίας· απομεινάρι μιας άλλης εποχής, που υπενθυμίζει πως η Ελλάδα υπήρξε μητέρα του πολιτισμού και της Χριστιανοσύνης. Κατά την διάρκεια όλου του μεσαίωνα βέβαια, ο ναός θα συνεχίσει να δέχεται σημαντικές παρεμβάσεις. Επιγραμματικά, τον 12ο αιώνα κατασκευάζεται το μεγαλοπρεπές καμπαναριό, καθώς και η Αγία Τράπεζα με τη σημερινή της μορφή. Εν συνεχεία, τον 13ο αιώνα, μερικοί αρχαιολόγοι και ιστορικοί θεωρούν πως ανακατασκευάζεται η είσοδος, ενώ ταυτόχρονα αγιογραφείται η Αψίδα του Ιερού, πιθανά από μαθητές του Pietro Cavallini, καθώς δεν είναι της ίδιας ποιότητας με άλλα έργα του ζωγράφου, για τον οποίο έχουμε ελάχιστες πληροφορίες. Όλους αυτούς τους αιώνες βεβαίως προστίθενται διάφορες επιγραφές, τις οποίες και θα συναντήσουμε εντός και εκτός κτιρίου. Τέλος, λίγο πριν τη Νεότερη εποχή, όχι μόνο η είσοδος, αλλά και η οροφή, θα δεχθούν παρεμβάσεις, ενώ παράλληλα θα προστεθούν διάφορα έργα στην εκκλησία.
Τα χρόνια που ακολουθούν όμως, θα γνωρίσει την εγκατάλειψη, μιας και η βόρεια Ιταλία βρίσκεται στα χέρια του Ναπολέοντα. Με την πτώση του, ο Πάπας θα παρέμβει ώστε ο ναός να βρεθεί σε ασφαλή χέρια. Πολλές επιδιορθώσεις και αναβαθμίσεις θα γίνουν εκείνα τα χρόνια, όλες όμως οι προσθήκες θα αφαιρεθούν σύντομα. Οι φασιστικές κυβερνήσεις στα τέλη του πρώτου τετάρτου του 19ου αιώνος θεωρούν πως όλα τα σπουδαία μνημεία, πρέπει να έχουν την "εικόνα" που είχαν κατά την εποχή που γνώριζαν δόξα. Πολλά παράθυρα που είχαν προστεθεί αφαιρέθηκαν, το έδαφος ανακατασκευάζεται και μερικές αγιογραφίες, μολονότι είχαν δεχτεί φροντίδες επειδή είχαν φθαρεί λόγω χρόνου, θα συντηρηθούν εκ νέου. Βέβαια και τα επόμενα χρόνια θα πραγματοποιηθούν έργα συντήρησης σε όλο το οικοδόμημα, ενώ το 1993 θα ξεκινήσει η ανακατασκευή της μπροστινής του όψης, η οποία θα καταστραφεί από έκρηξη βόμβας. Σήμερα, ο Ιερός Ναός του Αγίου Γεωργίου Βελάμπρο δέχεται τις φροντίδες του Τάγματος του Τιμίου Σταυρού.
Περιοχή: Via del Velabro 19, Ρώμη (Rome) / Ιταλία.
Λέξεις κλειδιά: Ρώμη, εκκλησιαστικός τουρισμός, ελληνική παροικία, Ελλάδα, ελληνισμός.
Τι σχέση έχει με την Ελλάδα: Ο Άγιος Γεώργιος του Βελάμπρο είναι χτισμένος σε παλιά ελληνική συνοικία της Ρώμης, έχοντας έντονο το ελληνικό στοιχείο πάνω του. Τα λείψανα του Αγίου, που παραμένει σήμερα ο δημοφιλέστερος Άγιος των Ελλήνων, μεταφέρθηκαν εκεί από τον Έλληνα Πάπα Ρώμης Ζαχαρία τον Α'. Πολύ κοντά στον Ναό δε, βρίσκεται πλέον και η ορθόδοξη εκκλησία του Αγίου Θεοδώρου του Τήρωνος.
