Πριν η Ρωμαϊκή περίοδος φτάσει στο τέλος της, θα ζήσει ο Μεγαλομάρτυρας Δημήτριος (280 - 304 μ.Χ.). Ο Άγιος Δημήτριος καταγόταν από αριστοκρατική οικογένεια της Θεσσαλονίκης και μάλιστα αν και νέος, θα καταφέρει να φτάσει ψηλά στις βαθμίδες του Ρωμαϊκού στρατού. Είναι τα χρόνια που ο Χριστιανισμός θα γίνει θρησκεία του κι όταν ένας μαθητής του ονόματι Νέστορας θα νικήσει έναν ειδωλολάτρη, ο Γαλέριος θα εξοργιστεί. Ο Δημήτριος πολύ σύντομα θα δολοφονηθεί με λογχισμό κι ο δε Νέστορας θα αποκεφαλιστεί. Στην Αγιογραφία ο Άγιος Δημήτριος αρχικά θα παριστάνεται όρθιος, ντυμένος με τη στολή του. Σύμφωνα με την παράδοση, ο πολιορκητής της πόλης της Θεσσαλονίκης Ιωαννίτζης, που ήταν Τσάρος των Βουλγάρων, θα δολοφονηθεί τον Οκτώβριο του 1.207 μ.Χ. από τον ίδιο τον Άγιο Δημήτριο. Πολύ γρήγορα θα αλλάξει ριζικά ο τρόπος, με τον οποίο ο Άγιος θα εμφανίζεται στις αγιογραφίες. Έκτοτε, παριστάνεται καθήμενος στο κόκκινο άλογο του, να πατά τον "άπιστο". Όχι άδικα λοιπόν, ο Άγιος Δημήτριος θα αποτελέσει τον Πολιούχο της Θεσσαλονίκης, αφού υπήρξε μέγας φρουρός της.
Οι κρίσεις που καλείται να αντιμετωπίσει η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία από τον 2ο κιόλας αιώνα μ.Χ., φέρνουν όχι μόνο την παρακμή, αλλά και τεράστιες εσωτερικές κόντρες. Επί εποχής Διοκλητιανού μάλιστα, η αδυναμία διακυβέρνησης της αχανούς αυτοκρατορίας θα τον ωθήσει να τη χωρίσει σε μια Δυτική και μια Ανατολική! Αυτό θα είναι αρκετό για να ανοίξει ο δρόμος των μεγάλων αλλαγών, καθώς αφού ο Διοκλητιανός θα παραιτηθεί και μετά από πολλές μάχες και συγκρούσεις, ο Κωνσταντίνος ο Μέγας θα πάρει τον Αυτοκρατορικό θρόνο και της Ανατολικής αλλά και της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας το 324 μ.Χ.. Είναι πλέον ο αυτοκράτορας μιας νέας αυτοκρατορίας, που ανατέλλει για να κυριαρχήσει στην Μεσόγειο τα επόμενα 1000 χρόνια.
Όταν τον ίδιο χρόνο η Κωνσταντινούπολη θα ιδρυθεί, θα σημάνει η έναρξη μιας νέας εποχής, που θα αναδείξει για άλλη μια φορά τη μοναδικότητα του ελληνικού πολιτισμού. Η Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία θα μετατραπεί στο Βυζάντιο και σε πολύ λίγα χρόνια από τώρα θα εξελληνιστεί, τόσο γλωσσικά όσο και πολιτιστικά. Ο Βυζαντινός πολιτισμός αποτελεί αποδεδειγμένα ένα από τα σημαντικότερα κεφάλαια στην Ελληνική ιστορια. Η άνοδος του Μεγάλου Κωνσταντίνου στο θρόνο, δεν σηματοδοτεί απλά την έναρξη της Βυζαντινής εποχής και τη λήξη των Ρωμαϊκών χρόνων· σηματοδοτεί τη λήξη της αρχαίας εποχής στο σύνολο της, που ξεκίνησε από την Εποχή του Σιδήρου (1.100 π.Χ.) και ολοκληρώνεται στα χρόνια που η Ρώμη έφτασε στην παρακμή. Η Ελλαδα εισέρχεται σε μια νέα φάση, για να γνωρίσει μεγάλη άνθιση στις τέχνες και στα γράμματα. Είναι τα χρόνια, που κυριαρχεί η Βυζαντινή Αυτοκρατορία!
